GIÁO TRÌNH NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT 

CÁC QUỐC GIA ASEAN

GS.TS. Hoàng Thị Kim Quế (Chủ biên), 

PGS.TS. Nguyễn Hoàng Anh, PGS.TS. Nguyễn Minh Tuấn, PGS.TS. Mai Văn Thắng, 

TS. Lê Thị Phương Nga, TS. Nguyễn Văn Quân

Tủ sách khoa học MS: 603-KHXH-2024, ISBN: 978-604-43-2298-8, 

Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà nội, 2024

Việt Nam là thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), đã và đang có nhiều đóng góp tích cực, trách nhiệm và hiệu quả trong hợp tác toàn diện của ASEAN. Nghiên cứu, tìm hiểu nhà nước, pháp luật các quốc gia ASEAN cùng những đặc trưng cơ bản về địa lý, dân số, văn hóa, lịch sử như là những yếu tố tác động đến có ý nghĩa chính trị, xã hội, pháp lý quan trọng, góp phần nhận thức và triển khai thực hiện chính sách hội nhập khu vực và quốc tế của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Với cách tiếp cận liên ngành, nghiên cứu nhà nước và pháp luật các quốc gia ASEAN đồng thời còn giúp ta hiểu thêm những nét cơ bản về xu hướng phát triển của các quốc gia ASEAN cả về nhà nước, pháp luật, quản trị quốc gia và về quản trị địa phương. Học phần nhà nước và pháp luật các quốc gia ASEAN là một học phần quan trọng trong chương trình đào tạo cử nhân luật học cung cấp những kiến thức cơ bản về nhà nước và pháp luật các quốc gia ASEAN, giúp người học nhận biết được những điểm tương đồng và khác biệt về văn hóa, lịch sử, chính trị, hình thức, tổ chức bộ máy nhà nước, pháp luật của từng quốc gia thành viên ASEAN. 

Cơ cấu tổng thể của giáo trình này gồm hai phần chính. Phần thứ nhất là nhập môn nhà nước và pháp luật các quốc gia ASEAN, tổng quan về ASEAN, tổng quan về nhà nước và pháp luật các quốc gia ASEAN. Phần thứ hai là về nhà nước và pháp luật các quốc gia thành viên ASEAN. 

Mặc dù có nhiều nỗ lực, nhưng chắc chắn không tránh khỏi những khiếm khuyết khi biên soạn giáo trình này. Các tác giả xin được tiếp thu các ý kiến nhận xét, góp ý, gợi mở về nội dung giáo trình để hoàn thiện hơn trong những lần tái bản tiếp theo.

Trân trọng giới thiệu cuốn sách này tới bạn đọc!

GIÁO TRÌNH XÃ HỘI HỌC PHÁP LUẬT

GIÁO TRÌNH XÃ HỘI HỌC PHÁP LUẬT

GS.TSKH. Đào Trí Úc, GS.TS. Hoàng Thị Kim Quế (Đồng chủ biên), 

PGS.TS. Nguyễn Hoàng Anh, PGS.TS. Nguyễn Minh Tuấn, 

PGS.TS. Mai Văn Thắng, TS. Phạm Thị Duyên Thảo

Tủ sách khoa học: MS: 602-KHXH-2024, 

ISBN: 978-604-43-2297-1, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà nội, 2024

Xã hội học pháp luật là một trong những lĩnh vực cơ bản của khoa học pháp lý và đào tạo luật học. Trên phương diện thực tiễn, nghiên cứu lý thuyết và ứng dụng, xã hội học pháp luật ngày càng có vị trí, vai trò, giá trị hữu ích trong xây dựng, thực hiện, áp dụng pháp luật, tạo lập văn hóa pháp luật; đảm bảo hiệu quả hoạt động của các cơ quan nhà nước, quản trị quốc gia, quản trị địa phương. 

Nội dung Giáo trình này bao gồm những kiến thức cơ bản của xã hội học lý thuyết và xã hội học ứng dụng tập trung vào các lĩnh vực xây dựng pháp luật, thưucj hiện, áp dụng pháp luật, xã hội học vi phạm pháp luật, xã hội học tội phạm, xã hội học văn hóa pháp luật và giáo dục pháp luật, xã hội học về xung đột xã hội. Đồng thời trong cơ cấu của Giáo trình này còn có hợp phần về lịch sử hình thành, phát triển xã hội học pháp luật; các trường phái xã hội học pháp luật cơ bản; xã hội học trong các lĩnh vực quan hệ pháp luật tư và xã hội học xung đột xã hội. 

Chúng tôi xin trân trọng giới thiệu cuốn giáo trình này tới bạn đọc và mong muốn nhận được sự góp ý, gợi mở của các đồng nghiệp, các nhà nghiên cứu, nhà quản lý, sinh viên và đông đảo bạn đọc để tiếp tục hoàn thiện giáo trình này trong các lần tái bản tiếp theo.

Trân trọng giới thiệu!

GIỚI THIỆU SÁCH CHUYÊN KHẢO "CÁC LÝ THUYẾT PHÁP LUẬT ĐƯƠNG ĐẠI TRÊN THẾ GIỚI"

GIỚI THIỆU SÁCH CHUYÊN KHẢO

"CÁC LÝ THUYẾT PHÁP LUẬT ĐƯƠNG ĐẠI

TRÊN THẾ GIỚI"

PGS.TS. Nguyễn Minh Tuấn, TS. Nguyễn Văn Quân (Đồng chủ biên)

Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà nội, 2023 (Xuất bản tháng 9/2023. Mua và thanh toán trực tuyến tại: https://press.vnu.edu.vn/cac-ly-thuyet-phap-luat-duong...)

Nền tảng lý thuyết đối với bất kỳ ngành khoa học nào cũng đều có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Đối với khoa học pháp lý cũng vậy, các lý thuyết pháp luật, đặc biệt là những lý thuyết đương đại tiêu biểu, những lý thuyết đang có ảnh hưởng lớn trên thế giới là những vấn đề cơ bản, nền tảng, có tính chất quyết định đến sự định hình và phát triển của ngành khoa học này.

Những lý thuyết pháp luật nào đang có ảnh hưởng lớn trên thế giới hiện nay? Nội dung và ý nghĩa của những lý thuyết này là gì? Những vấn đề nào của lý thuyết còn bỏ ngỏ hoặc tiếp tục cần được nghiên cứu? Tất cả những vấn đề đó sẽ được phân tích, làm rõ một cách hệ thống, toàn diện và sâu sắc trong cuốn sách chuyên khảo này.

Hàng loạt các lý thuyết pháp luật đương đại như lý thuyết pháp luật tự nhiên đương đại của Lon Luvois Fuller, John Finnis; Lý thuyết pháp luật thực chứng đương đại của Jeremy Bentham, John Austin, Herbert Lionel Adolphus Hart; Lý thuyết pháp luật của Hans Kelsen; Lý thuyết pháp luật của Ronald Dworkin; Lý thuyết pháp luật của chủ nghĩa hiện thực Mỹ; Lý thuyết pháp luật của chủ nghĩa Marx và chủ nghĩa Marx hiện đại; Lý thuyết xã hội học pháp luật (sociological jurisprudence); Lý thuyết về công lý của John Rawls (John Rawl's justice theory); Lý thuyết pháp luật nữ quyền (feminist legal theory) được giới thiệu, phân tích, làm rõ. Không những thế, từ những lý thuyết này, các tác giả cuốn sách cũng liên hệ về tình hình nghiên cứu các lý thuyết pháp luật đương đại ở Việt Nam và gợi mở các hướng nghiên cứu tiếp theo.

Thành công của cuốn sách chuyên khảo này là đã tiếp cận được với những tác phẩm gốc của chính tác giả lý thuyết, từng bước làm sáng tỏ nội dung từng lý thuyết pháp luật, trên cơ sở tìm hiểu cả ngữ cảnh lịch sử, văn hoá và bối cảnh của câu hỏi lý thuyết pháp luật đó. Tương ứng với từng lý thuyết, các vấn đề được giới thiệu và phân tích một cách nhất quán trong tất cả các Chương bao gồm về tác giả và những tác phẩm nổi tiếng của tác giả đó là gì, nội dung lý thuyết trong những tác phẩm đó bao gồm những phát hiện chính nào, những đóng góp của lý thuyết đó đối với khoa học pháp lý ra sao và những vấn đề nào còn bỏ ngỏ hoặc tiếp tục cần tranh luận.

Cuốn sách này không chỉ dành cho sinh viên, học viên cao học, nghiên cứu sinh ngành luật hay những giảng viên, những nhà nghiên cứu khoa học pháp lý mà còn là cuốn sách hữu ích cho những nhà nghiên cứu khoa học xã hội, cho tất cả những ai quan tâm, muốn tìm hiểu một cách hệ thống, toàn diện về chủ đề này. Hi vọng đây sẽ là một tài liệu hữu ích đối với bạn đọc về vấn đề các lý thuyết pháp luật đương đại trên thế giới hiện nay.

Trân trọng giới thiệu cuốn sách này đến với bạn đọc!

THE ENSURING CONDITIONS OF LGBT RIGHT TO ADOPT IN VIETNAM: INADEQUACIES AND RECOMMENDATIONS

The Ensuring Conditions of LGBT Right to Adopt in Vietnam: Inadequacies and Recommendations

Assoc. Prof. Dr. Nguyen Minh Tuan, Nguyen Thi Nhat Thao, Dang Thi Nhu Quynh, 

Nguyen Thi Ngoc Anh, Nguyen Thi Tuoi, Nguyen Thi Huong

University of Law, Vietnam National University, Hanoi (VNU-UL)

*Corresponding Author: Assoc. Prof. Dr. Nguyen Minh Tuan, University of Law, Vietnam National University, Hanoi (VNU-UL).

Source: A.Prof. Dr. Nguyen Minh Tuan, Nguyen Thi Nhat Thao, Dang Thi Nhu Quynh, Nguyen Thi Ngoc Anh, Nguyen Thi Tuoi, Nguyen Thi Huong, "The Ensuring Conditions of LGBT Right to Adopt in Vietnam: Inadequacies and Recommendations", International Journal of Research in Humanities and Social Studies, 9(6), 2022, pp. 13-19. Download Full Text PDF: https://www.ijrhss.org/papers/v9-i6/3.pdf

ABSTRACT

The LGBT right to adopt is an issue, which is extremely necessary to research in the context of Vietnam. There are some controversial problems relating to the LGBT right to adopt, including: Should this right be legalized? How have their rights been limited in Vietnam? What should we do to protect this right for LGBT in Vietnam? In our opinion, these questions should be answered clearly and comprehensively, especially in the political, social, and economical contexts of Vietnam. There have been some scientific publications in Vietnam over the past few years concerning this topic. They show that LGBT persons wish to adopt children, but this right has not been legalized under Vietnamese law yet. In fact, some LGBT persons, especially same-sex couples, are still living together as a family without legal guarantees such as conditions of personality, mutual property, as well as the nurturing and taking care of children. In this paper, the authors analyze and evaluate the shortcomings of ensuring conditions for the LGBT right to adopt as well as the reasons why they exist. At the end of this paper, the authors point out some long-term and urgent solutions, as well as the ways to actualize them in the conditions of Vietnam in order to protect better the LGBT right to adopt.

Keywords: Right to adopt, LGBT, sexual equality, sexual orientation, gender identity.

TÍNH NHÂN BẢN CỦA HIẾN PHÁP

SÁCH CHUYÊN KHẢO TÍNH NHÂN BẢN CỦA HIẾN PHÁP

GS.TS. Nguyễn Đăng Dung chủ biên, cùng các tác giả  Võ Trí Hảo, Bùi Ngọc Sơn, Đặng Minh Tuấn, Nguyễn Minh Tuấn, Nguyễn Cảnh Bình 

Với tư cách là một đạo luật, Hiến pháp cũng như những đạo luật khác đều mang tính nhân bản. Nhưng so với các đạo luật khác thì tính nhân bản của Hiến pháp phải là cao hơn, vì đối tượng điều chỉnh của Hiến pháp rất đặc biệt. Đó là việc con người quản lý con người. Muốn thượng tôn Hiến pháp trong đời sống công quyền thì tính nhân bản của Hiến pháp cần phải được chỉ ra và phải được phổ biến. Cuốn sách này là tài liệu hữu ích cho các giảng viên, nghiên cứu viên, sinh viên, học viên...cũng như những ai quan tâm đến vấn đề này. 

GIÁO TRÌNH ĐẠI CƯƠNG VỀ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT NĂM 2018

Bạn không phải là người học chuyên về luật, nhưng lại yêu thích và đang muốn tìm hiểu về pháp luật, cũng như tìm hiểu một cách căn bản, hệ thống về các ngành luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam? Bạn muốn tìm một cuốn sách ít về số lượng trang, nhưng nhiều về hàm lượng tri thức khoa học? Giáo trình “Đại cương về nhà nước và pháp luật” của Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà nội,  xuất bản năm 2018 do GS.TSKH. Đào Trí Úc và GS.TS. Hoàng Thị Kim Quế (đồng chủ biên) là một cuốn sách như vậy dành cho bạn. Đây là một cuốn giáo trình thực sự chất lượng mà các tác giả của cuốn giáo trình này đã nghiêm túc, dành nhiều thời gian và tâm huyết để chắt chiu cho từng câu chữ, một cuốn giáo trình có sự tham gia của 25 nhà khoa học pháp lý thuộc nhiều lĩnh vực pháp lý chuyên ngành khác nhau gửi đến bạn. Hãy tin tôi, bạn sẽ không thất vọng khi đọc cuốn giáo trình này. Trân trọng giới thiệu với các bạn ghé thăm blog này và nhờ các bạn giúp chia sẻ thông tin để nhiều người có thể tiếp cận cuốn sách này. Các cơ sở đào tạo khác, các trường đại học, các trường cao đẳng trên cả nước có giảng dạy môn học này hoặc các cá nhân, tổ chức khác có thể liên hệ với Khoa Luật để mua giáo trình này và các tài liệu khác theo địa chỉ: Tầng 1, nhà E1, Khoa Luật, ĐHQGHN, số 144 Xuân Thủy, Cầu Giấy, Hà Nội (Ms. Trang: 0979.925.122).

GIÁO TRÌNH LỊCH SỬ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT VIỆT NAM NĂM 2017

Giáo trình: Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt Nam

Chủ biên: TS. Nguyễn Minh Tuấn, TS. Phạm Thị Duyên Thảo, TS. Mai Văn Thắng

Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà nội, năm 2017

Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt Nam là khoa học pháp lý cơ sở, là một nội dung quan trọng thuộc học phần bắt buộc Lịch sử nhà nước và pháp luật trong chương trình đào tạo cử nhân luật.

Từ những ngày đầu khi mới thành lập các cơ sở đào tạo luật ở Việt Nam, trong đó có Khoa Luật, Đại học Tổng hợp (nay là Khoa Luật trực thuộc Đại học Quốc gia Hà nội), Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt Nam đã là một môn học bắt buộc, một môn học pháp lý cơ sở của ngành trong chương trình đào tạo luật.

Hiện nay, theo chương trình đào tạo tín chỉ, Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt Nam là một nội dung trong học phần bắt buộc Lịch sử nhà nước và pháp luật của chương trình đào tạo ngành luật (bao gồm ngành luật học, ngành luật kinh doanh và một số mã ngành mới), được giảng dạy tại Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà nội. Đây là học phần có chức năng cung cấp các tri thức về pháp luật, chức năng tăng cường khả năng tư duy, khả năng lập luận của người học và chức năng định hướng cho người học trước khi tìm hiểu về các môn học pháp lý chuyên ngành.

LỊCH SỬ TƯ TƯỞNG CHÍNH TRỊ - PHÁP LÝ

Lịch sử tư tưởng chính trị pháp lý là cuốn sách chuyên khảo do GS.TS. Hoàng Thị Kim Quế và GS.TS. Nguyễn Đăng Dung đồng chủ biên. Đây là cuốn sách giới thiệu lịch sử hình thành, phát triển và nội dung cơ bản của các quan điểm, học thuyết, trường phái về chính trị, nhà nước, pháp luật và quyền con người trong tiến trình lịch sử nhân loại. Nội dung cuốn chuyên khảo này gồm có hai phần cơ bản là tư tưởng chính trị - pháp lý của một số quốc gia trên thế giới và tư tưởng chính trị - pháp lý Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử. Cuốn sách này có sự tham gia của nhiều tác giả như: GS.TS. Hoàng Thị Kim Quế, GS.TS. Nguyễn Đăng Dung, PGS.TS. Đặng Minh Tuấn, TS. Nguyễn Minh Tuấn, TS. Đỗ Đức Minh, TS. Mai Văn Thắng, ThS. Mai Đức Tân, TS. Phạm Thị Duyên Thảo, PGS.TS. Trương Hồ Hải, TS. Lê Thị Phương Nga, TS. Phan Thị Lan Phương. 

GIÁO TRÌNH LỊCH SỬ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT THẾ GIỚI 2017

Giáo trình lịch sử nhà nước và pháp luật thế giới được xuất bản năm 2017 là một ấn phẩm mới mà tôi đã dành nhiều thời gian, tâm huyết. Từng nội dung trong giáo trình này đã được chỉnh lý, bổ sung, cập nhật nhiều nội dung mới so với các ấn phẩm trước đó. Hy vọng đây sẽ là một tài liệu hữu ích cho giảng viên, sinh viên, học viên cao học ngành luật và các ngành khoa học xã hội và nhân văn khác, cũng như những ai quan tâm, muốn tìm hiểu một cách hệ thống những kiến thức cơ bản về lịch sử nhà nước và pháp luật thế giới. 

SÁCH CHUYÊN KHẢO: NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT TRIỀU HẬU LÊ VỚI VIỆC BẢO VỆ QUYỀN CON NGƯỜI

TS. Nguyễn Minh Tuấn, TS. Mai Văn Thắng (Đồng chủ biên)

Tập thể tác giả: GS.TS. Hoàng Thị Kim Quế, TS. Nguyễn Minh Tuấn, TS. Mai Văn Thắng, TS. Phạm Duyên Thảo, ThS NCS. Nguyễn Thị Hoài Phương, ThS NCS. Phan Thị Lan Phương, ThS NCS. Lê Thị Phương Nga

 Trong lịch sử Việt Nam nói chung và lịch sử Việt Nam thời trung đại nói riêng, triều Hậu Lê (1428 – 1789)[1] lâu nay vẫn được đánh giá là giai đoạn phát triển rực rỡ nhất. Đây là giai đoạn lịch sử đã để lại nhiều dấu ấn, thành tựu quan trọng nhất về phương diện cải cách kinh tế, giáo dục và đặc biệt là về phương diện tổ chức bộ máy nhà nước, xây dựng, thực thi, bảo vệ pháp luật và bảo vệ quyền con người.

CẢI CÁCH BỘ MÁY NHÀ NƯỚC Ở TRUNG ƯƠNG THEO HIẾN PHÁP NĂM 2013

Nguyễn Minh Tuấn

Nguồn: Viện chính sách công và pháp luật, Bình luận khoa học Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013, Nhà xuất bản Lao động xã hội, Hà nội, 2014, tr. 692-707.

Hiến pháp năm 2013 có nhiều điểm mới, mở ra nhiều triển vọng trong việc mở rộng dân chủ và thúc đẩy việc xây dựng nhà nước pháp quyền, đặc biệt là việc tiếp tục hoàn thiện, cải cách bộ máy nhà nước ta. Trên cơ sở nghiên cứu về những điểm mới của Hiến pháp năm 2013, bài viết dưới đây gợi mở một số giải pháp liên quan đến việc cải cách bộ máy nhà nước ở trung ương theo tinh thần của bản Hiến pháp này.

KĨ NĂNG ĐỌC TÀI LIỆU KHOA HỌC HIỆU QUẢ

Nguyễn Minh Tuấn

SQ3R (hay còn được viết là SQRRR) là một từ viết tắt bởi 5 chữ cái đầu của 5 từ Tiếng Anh là Survey, Question, Read, Recite và Review. Đây là những từ dùng để chỉ 5 bước đọc hiệu quả, cụ thể bao gồm: Quan sát, Hỏi, Đọc, Trả bài và Xem lại. Phương pháp này được tác giả người Mỹ Francis Pleasant Robinson nêu ra trong cuốn sách học tập hiệu quả (Effective Study) năm 1946 và đến nay đã trở thành phương pháp rèn luyện kĩ năng rất nổi tiếng trên thế giới. Bài viết dưới đây chia sẻ cùng bạn đọc nội dung căn bản của phương pháp này.

ĐỒNG TIỀN VÀ ỨNG XỬ CỦA NGƯỜI HỌC

Học viên lớn tiếng thách thức thầy giáo tại lớp học. Ảnh: Báo Giáo dục Việt nam

Nguyễn Minh Tuấn

Đọc bài viết “Học viên lớn tiếng thách thức thầy giáo ngay trên lớp học” đăng trên Báo Giáo dục Việt Nam ngày 20/4/2012 tôi thực sự bất ngờ, vì không hiểu tại sao học viên Lê Trần Công - một học viên đã lớn tuổi, học ở bậc học cao như vậy lại có thể nghĩ nông cạn và có cách ứng xử thiếu suy nghĩ như vậy. Không hiểu lý do gì mà học viên này tự cho mình cái quyền vô lễ với thầy giáo và lớn tiếng trước lớp rằng “Tôi đóng tiền, tôi học". Không biết có bao nhiêu người như học viên này vẫn lầm tưởng rằng đồng tiền là thước đo mọi chuẩn mực của xã hội, có tiền là có tất cả? 

BÀI GIẢNG CỦA GIÁO SƯ MICHAEL SANDEL VỀ CÔNG LÝ

GS Michael Sandel, Ảnh: NewStatesman

GS Michael J. Sandel (sinh 1953) là giáo sư ngành triết học chính trị tại Đại học Harvard. Bài giảng dưới đây của ông bàn về nhiều vấn đề như công lý, bình đẳng, dân chủ, đạo đức, pháp luật v.v... 

Đây là những vấn đề mà lâu nay vẫn thường được nhiều người hiểu là khô khan, phức tạp và trừu tượng. Tuy nhiên khi nghe GS Michael Sandel giảng người ta thấy điều ngược lại, vấn đề trở nên thú vị, sinh động và thiết thực đến không ngờ. Thông qua việc đưa ra các ví dụ, các câu hỏi mở, cùng lối dẫn dắt vấn đề đầy thuyết phục, ông đã đưa tất cả người học cùng tham gia vào một cuộc chơi khoa học - một cuộc chơi mà ai cũng muốn tham gia, khi tham gia ai cũng phải tư duy, phải suy nghĩ và mọi người đều cùng được hưởng lợi từ cuộc chơi ấy. 

CON HÁT MẸ KHEN HAY VÀ THÔNG ĐIỆP CẦN VƯỢT LÊN CHÍNH MÌNH

Nguyễn Minh Tuấn

Quỳnh Anh và phụ huynh. Ảnh: Vietnamgottalent.info

Tài năng đích thực hay chỉ là con hát mẹ khen hay?

Chương trình giải trí trên truyền hình có tên Vietnam‘s got Talent đang thu hút được sự chú ý của dư luận. Sau khi chương trình tuần vừa qua khép lại, đã có rất nhiều người bàn luận về tiết mục biểu diễn của thí sinh Quỳnh Anh trên các phương tiện thông tin đại chúng. Sẽ chẳng có gì đáng để „ồn ào“ như thế, nếu như chỉ thuần túy là việc dự thi và không được lựa chọn để đi tiếp vào vòng sau. Tuy nhiên trường hợp „không được lựa chọn“ này lại không bình thường như những trường hợp khác.

LUẬN VỀ TRÍ THỨC

Ảnh chụp dòng chữ in trên đường Thanh Niên, 

dịp Hà Nội có diễu hành kỷ niệm 1000 năm Thăng Long-Hà Nội. 

Nguồn: Ảnh của Nguyễn Hồng Kiên.

Nguyễn Minh Tuấn

Về lý thuyết từ lâu trên thế giới người ta đã phân biệt hai khái niệm trí thức (intellectuals) và trí thức của công chúng (public intellectuals). Hiểu một cách khái quát nhất thì bất kỳ ai có cống hiến, làm giàu cho sự hiểu biết chung của nhân loại (life of mind) đều có thể được coi là trí thức (intellectuals). Một người được coi là trí thức của công chúng - public intellectuals, khi người trí thức ấy, ngoài chuyên môn của mình, còn là người trí thức dấn thân, người dùng cái TRÍ của mình để PHẢN BIỆN, DẪN DẮT, THỨC TỈNH XÃ HỘI.


Tuy nhiên đi vào cụ thể, vấn đề rắc rối nằm ở chỗ căn cứ vào tiêu chí nào để gọi là "trí thức", dựa vào mức độ nào để đo sự "cống hiến, làm giàu cho sự hiểu biết chung của nhân loại"? Căn cứ vào trình độ học vấn, khả năng nhận thức, công việc họ đang làm, đóng góp cụ thể về khoa học hay dựa trên sự phản biện xã hội, tinh thần dấn thân vì xã hội của người đó hay tất cả những tiêu chí đó?

GỬI CÁC BẠN SINH VIÊN LUẬT NĂM THỨ NHẤT

Nguyễn Minh Tuấn 

Bạn là sinh viên luật năm thứ nhất?

Bạn còn bỡ ngỡ, lúng túng và chưa biết phải bắt đầu như thế nào để học luật có hiệu quả nhất?

 

Hôm nay, tôi có vài lời chia sẻ - những lời chia sẻ chân thành từ kinh nghiệm còn rất khiêm tốn của tôi - gửi đến bạn. Hi vọng bạn sẽ tìm thấy điều gì đó có ích cho mình từ những chia sẻ này.

Muốn đi đến một cái đích nào đó, có rất nhiều cách khác nhau. Có người đi bộ, có người đi xe máy, có người đi ô tô, có người đi máy bay và...có người đi mãi, đi mãi nhưng đi lạc đường và không bao giờ đến. 

Làm thế nào để đi đến đúng đích, một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất? Đây chính là vấn đề tôi muốn chia sẻ với bạn - vấn đề phương pháp, cụ thể hơn là cách thức, chiến lược học luật sao cho hiệu quả nhất. 

HÀNG NGÀN ĐIỂM KHÔNG THI ĐẠI HỌC MÔN SỬ: CHUYỆN BÌNH THƯỜNG?

 Nguyễn Minh Tuấn

Trước kết quả thê thảm của môn lịch sử trong kì thi đại học vừa qua, trả lời báo Tuổi trẻ ngày 30/7, người đứng đầu Bộ giáo dục đã cho rằng: "Theo tôi, trong một kỳ thi như kỳ thi đại học vừa qua, có hàng ngàn điểm 0 là bình thường. Đây là kỳ thi cấp quốc gia, là thi tuyển, với mục đích phân loại để làm rõ đâu là người giỏi, người khá, đâu là người yếu kém. Vì vậy, qua quá trình thi lộ ra những học sinh kém là bình thường."

Tôi thực sự không hiểu ngài Bộ trưởng nói "bình thường" là theo nghĩa nào. Đúng là kì thi nào cũng cần phải mang tính phân loại, tìm ra người giỏi, người khá, người yếu kém. Nhưng vấn đề là số lượng, là tỉ lệ bài thi yếu kém đó là bao nhiêu trong tổng thể những người dự thi? Nếu tỉ lệ bài thi yếu kém quá nhiều, hàng nghìn thí sinh không làm được một chút nào, sau khi đã có một thời gian dài ôn luyện, đó chắc chắn phải được xem là việc rất bất bình thường và phải nghiêm túc xem xét lại từ cách dạy, cách học và cách đánh giá. Đơn giản hơn là giáo viên, nếu môn học giáo viên đó dạy mà có quá nhiều điểm 0, điểm yếu kém, thì việc đầu tiên người giáo viên cần làm là phải tự xem lại mình, mà có biện pháp khắc phục, sửa chữa. Huống chi đây lại là người đứng đầu ngành giáo dục của cả một nước, kết quả thi thấp như thế, một thực trạng đáng báo động như thế, vậy mà ngài Bộ trưởng lại thản nhiên cho rằng đó là việc BÌNH THƯỜNG.

NỤ CƯỜI CỦA BÀ THỊ TRƯỞNG

Nguyễn Minh Tuấn

 
Người phụ nữ với nụ cười tươi rạng rỡ trong ảnh là thị trưởng của thành phố Saarbrücken, thành phố có trường Đại học nơi tôi đang theo học. 

Hàng ngày người phụ nữ ấy vẫn đi về trên một chiếc xe đạp không mới và cũng chưa bao giờ thấy xung quanh có người bảo vệ. 

Không cần phải cưỡi "trên mấy ngàn con trâu" như ngài thị trưởng ở một nước nghèo nọ mà sao tôi thấy người phụ nữ ấy vẫn rất đẹp, vẫn rất sang trọng? Không cần có bất cứ người bảo vệ nào mà sao người phụ nữ ấy vẫn cười tươi, ung dung đạp xe trong một chiều nắng đẹp? Trước đủ loại công việc, sao người phụ nữ ấy vẫn có thể hoàn thành tốt, để rồi thanh thản đạp xe rời nhiệm sở trước 4 giờ chiều về với tổ ấm thân yêu?

Thành phố nơi tôi đang sống có một bà thị trưởng như thế. Thành phố ấy tuy không có những danh hiệu mĩ miều, nhưng sao tôi thấy nó vẫn thật đẹp, thật an toàn và đặc biệt luôn để lại cho tôi những ấn tượng thật sâu sắc về những con người mà tôi đã từng gặp. 

NGƯỜI HỌC ĐÃ THỰC SỰ Ở VỊ TRÍ TRUNG TÂM KHI ĐÀO TẠO TÍN CHỈ?

 

Nguyễn Minh Tuấn

Đào tạo theo tín chỉ đã được áp dụng từ rất lâu ở nhiều nước tiên tiến trên thế giới. Vài năm trở lại đây, nhiều trường Đại học ở Việt Nam đã bước đầu áp dụng mô hình này. 
Hướng đi thì đúng, nhưng liệu cách làm đã đúng?
Qua quan sát và cảm nhận, tôi thấy nếu như đào tạo tín chỉ ở nước ngoài (cụ thể ở Đức trong bài viết tôi đã trình bày tại đây) thực chất là kết quả của một sự hối thúc liên tục "từ dưới lên" tức là từ phía người học buộc nhà trường, buộc người thầy phải thay đổi, đáp ứng nhu cầu của họ, thì dường như ở Việt Nam lại đang làm ngược lại là áp đặt "từ trên xuống".