Thứ Bảy, 28 tháng 1, 2023

LÀM GÌ ĐỂ TRÁNH ĐẠO VĂN? HÃY THAM KHẢO CHỨ ĐỪNG ĂN CẮP!

Tác giả: Nguyễn Minh Tuấn, Trường ĐH Luật, ĐHQGHN
Đạo văn giờ khá phổ biến không chỉ ở Việt Nam mà ở bất kỳ đâu cũng có thể xảy ra. Để tránh đạo văn, chúng ta cần học và thực hành cách trích dẫn nghiêm túc. 
Tại sao phải trích dẫn? Thứ nhất, nếu bạn mượn ai một cái gì đó không phải của mình, bạn phải xin phép trước. Tương tự, trích dẫn thể hiện sự tôn trọng, sự ghi nhận công sức với các tác giả khác. Thứ hai, trích dẫn gia tăng tính thuyết phục trong tranh luận, bởi vì bạn có thể nêu các quan điểm khác nhau một cách rõ ràng trong công trình nghiên cứu của mình và xác định rõ quan điểm của bạn về vấn đề đó như thế nào. Thứ ba, không trích dẫn là bạn đã bỏ mất cơ hội và đặt mình trước rủi ro bị đánh giá là công trình khoa học nghèo nàn về tư liệu (poor academic conduct) hoặc bị nghi ngờ là có đạo văn (plagiarism).  
Có những loại đạo văn nào (Types of plagiarism ) mà bạn cần biết để tránh? Theo tổng hợp của tôi thì có 5 loại đạo văn phổ biến như dưới đây:

Làm thế nào để biết một công trình có đạo văn hay không?
1. Hầu hết các trường đại học hiện nay đều yêu cầu sinh viên nộp bài làm trực tuyến – sau đó bài làm sẽ được chạy qua một công cụ tự động kiểm tra tỷ lệ phần trăm tương đồng với bài làm của người khác. Công cụ tìm kiếm sẽ không giới hạn trong năm hiện tại mà còn nhiều năm trước nữa. Nó cũng sẽ kiểm tra nội dung được tìm thấy trên internet. Một công cụ phổ biến được các trường đại học sử dụng là Turnitin.
2. Giảng viên của bạn là những nhà nghiên cứu có kinh nghiệm, họ biết hầu hết tất cả các bài báo, công trình được viết trong lĩnh vực đó. Đừng cố giả vờ rằng những gì bạn nộp là của bạn để che mắt họ! Ngược lại, bạn sẽ tạo ra ấn tượng tuyệt vời nếu bài nộp của bạn có nhiều trích dẫn phù hợp. Giảng viên chỉ cần xem trích dẫn và sự phù hợp, chính xác cũng phần nào biết được chất lượng nghiên cứu của bạn. Các công trình đạo văn nếu bị phát hiện tùy mức độ mà bạn có thể bị trượt.  Cho nên đừng mạo hiểm với điều này. Không có gì phải xấu hổ khi tham khảo công trình của người khác – bạn đang thể hiện kỹ năng của mình bằng nghiên cứu trung thực mà bạn đã thực hiện để tìm ra ý tưởng mới và phân tích phê bình khi mổ xẻ các nguồn và tập hợp chúng lại với nhau theo cách mới, mang tính phát triển.

Trích dẫn theo chuẩn nào là phổ biến nhất nên theo?
Có một hướng dẫn trích dẫn rất phổ biến đó là hệ thống trích dẫn OSCOLA. Bạn cũng có thể tham khảo hướng dẫn trích dẫn chỉ có 1 trang A4 ở trang này. (Nguồn: https://www.law.ox.ac.uk/sites/default/files/migrated/oscola_4th_edn_hart_2012quickreferenceguide.pdf) 
Giờ đây bạn đã nhớ mỗi một lần đề cập đến một nguồn từ ngoài, bạn cần trích dẫn footnote. (ở Microsoft Word thông qua Insert menu), sau đó chọn reference trích dẫn ở cuối mỗi trang). Các công trình đã được trích dẫn này sẽ được tóm tắt ở phần danh mục tài liệu tham khảo ở cuối công trình (bibliographies).
[1]. Trích dẫn một bản án
Công thức: Party names | Law Reports citation | court in brackets. Jones v Kernott [2011] UKSC 53 [2012] 1 AC 776 (SC)
Trước tiên, bạn cần đặt tên cho các bên, theo sau là trích dẫn trích dẫn Báo cáo Luật (ví dụ: AC, Ch,QB). Nếu không có trích dẫn trung lập, hãy đưa ra Báo cáo Luật (Law Reports). Sau đó là Tòa án để trong ngoặc đơn. Nếu vụ việc không được báo cáo trong Law Reports, hãy trích dẫn ALL ER hoặc WLR. 
Ví dụ:
Corr v IBC Vehicles Ltd [2008] UKHL 13, [2008] 1 AC 884
R (Roberts) v Parole Board [2004] EWCA Civ 1031, [2005] QB 410
Page v Smith [1996] AC 155 (HL)
Khi xác định chính xác rồi, bạn đưa ra số đoạn trong ngoặc vuông ở cuối trích dẫn. Nếu
bản án không có số đoạn, cung cấp số trang xác định chính xác ở cuối cùng. 
Ví dụ: 
Callery v Grey [2001] EWCA Civ 1117, [2001] 1 WLR 2112 [42], [45]
Lord McAlpine of West Green v Bercow [2013] EWHC 1342 (QB)
Jeynes v News Magazines Ltd and another [2008] EWCA Civ 130 (CA) Chambers v DPP [2013] 1 WLR 1833
Flood v Times Newspapers [2012] UKSC 11 [2012] 4 All ER 913
Chase v News Group Newspapers Ltd [2002] EWCA Civ 1772 [2003] EMLR 11 (QB) 
[2]. Trích dẫn luật thành văn
Công thức: Tên luật [Acts] (thường là tên rút gọn) và section/sub-section tương ứng. 
Ví dụ: Human Rights Act 1998, s 8 (3)(b) 
Ví dụ: 
Human Rights Act 1998, s 15(1)(b) 
Penalties for Disorderly Behaviour (Amendment of Minimum Age) Order 2004, SI 2004/3166
[3]. Trích dẫn bài báo tạp chí
Công thức: Tên tác giả, tên bài báo, năm [trong ngoặc vuông] số tạp chí và tên tạp chí viết tắt 
Ví dụ: Paul Craig, ‘Theory, “Pure Theory” and Values in Public Law’ [2005] 440 PL 
Khi trích dẫn trang chính xác, hãy đặt dấu phẩy cách giữa trang đầu tiên của bài báo và trang trích dẫn chính xác như sau: 
Griffith, ‘The Common Law and the Political Constitution’ [2001] 117 LQR 42, 64
Ví dụ khác: Paul Bernal, ‘A defence of responsible tweeting’ (2014) 19(1) Communications Law,12 
[4]. Trích dẫn sách
Công thức: Tên tác giả như theo tên ở trong công trình, khác với ở danh mục tài liệu tham khảo bạn chỉ cần nêu họ của người đó kèm tên viết tắt chữ cái đầu .
Tiếp đó hãy đưa thông tin về tên tài liệu, lần xuất bản, năm xuất bản, số trang ở cuối trích dẫn sau ngoặc đơn. 
Ví dụ các sách thường trích dẫn như sau: 
Thomas Hobbes, Leviathan (first published 1651, Penguin 1985) 268 
Gareth Jones, Goff and Jones: The Law of Restitution (1st supp, 7th edn, Sweet & Maxwell 2009) 
K Zweigert and H Kötz, An Introduction to Comparative Law (Tony Weir tr, 3rd edn, OUP 1998)Peter Birks, ‘Misnomer’ in WR Cornish (ed), Restitution, Past, Present and Future: Essays in Honour of Gareth Jones (Hart, 1998) 
Michael Jones and Anthony Dugdale, Clerk & Lindsell on Torts (21st edn Sweet & Maxwell 2014) 
Alistair Mullis and Richard Parkes, Gatley on Libel and Slander (2013) 12th edn Sweet & Maxwell 
[5]. Trích dẫn từ website bài báo hoặc Tạp chí online
Công thức: Tên tác giả, Tên bài báo, (Tên tạp chí online, ngày xuất bản). Đường link  và ngày truy cập gần nhất. 
Ví dụ: 
Sabrina Germain, ‘Justice and Proft in Health Care Law: A Comparative Analysis of the United States and United Kingdom’ (City Law Forum, 2 February 2021). https://blogs.city.ac.uk/citylawforum/2021/02/02/justice-and- proft-in-health-care-law-a-comparative-analysis-of-the-united-states-and- united-kingdom/ accessed 9 April 2021. 
Sarah Cole, ‘Virtual Friend Fires Employee’ (Naked Law, 1 May 2009) accessed 19 November 2009
Angela Daly, ‘The AOL Huffngton Post Merger and Bloggers’ Rights’ (2012) 3(3) EJLT http://ejlt.org/article/view/166 accessed 10 August 2022.
Tóm lại, bất kỳ ai cũng có thể mắc lỗi đạo văn. Để tránh đạo văn ta cần tôn trọng thành quả nghiên cứu của các công trình đi trước cũng như tôn trọng chính sản phẩm khoa học của mình. Việc nghiên cứu với những quy tắc trích dẫn khắt khe có thể khiến bạn nản lòng, nhưng hãy tin tôi, làm nhiều ta sẽ quen, quen rồi bạn sẽ thành công!