NHẬN THỨC LẠI VỀ CHỦ THỂ PHÁP LUẬT VÀ CHỦ THỂ QUAN HỆ PHÁP LUẬT

 

Nguyễn Minh Tuấn

Trường Đại học Luật, Đại học Quốc gia Hà nội

TÓM TẮT

Bài viết phân tích sự bất cập của các khái niệm “chủ thể pháp luật” và “chủ thể quan hệ pháp luật” khi áp dụng vào các quan hệ phát sinh trong môi trường số, nơi nhiều quyết định và hậu quả pháp lý được tạo ra thông qua nền tảng trực tuyến, hệ thống tự động và thuật toán. Các khái niệm truyền thống vốn được xây dựng cho bối cảnh pháp lý thế kỷ XX không còn bao quát được các thực thể đang tham gia vào quá trình tạo lập, duy trì và vận hành quan hệ pháp luật hiện nay. Từ việc khảo sát các tình huống điển hình và đối chiếu kinh nghiệm quốc tế, bài viết đề xuất cách hiểu mới theo hướng nhận diện chủ thể dựa trên vị trí pháp lý mà thực thể đảm nhiệm trong từng quan hệ cụ thể, thay vì chỉ dựa trên năng lực pháp luật và năng lực hành vi. Cách tiếp cận này giúp làm rõ hơn các mắt xích tạo tác động trong quan hệ pháp luật hiện đại và cung cấp cơ sở lý luận để điều chỉnh phù hợp các quan hệ phát sinh trong môi trường số.

Từ khoá: Chủ thể pháp luật; Chủ thể quan hệ pháp luật; Hệ thống kỹ thuật và thuật toán; Trách nhiệm pháp lý trong môi trường số; Tiếp cận dựa trên chức năng và rủi ro.

BẢO VỆ DỮ LIỆU CÁ NHÂN ĐỐI VỚI HỒ SƠ SỨC KHỎE ĐIỆN TỬ TRONG BỐI CẢNH CHUYỂN ĐỔI SỐ

Nguyễn Minh Tuấn

Tạp chí Dân chủ và pháp luật, Kỳ 1 (438), tháng 10/2025, tr. 59-67

Tóm tắt:

Trong bối cảnh chuyển đổi số y tế đang diễn ra mạnh mẽ, hồ sơ sức khỏe điện tử không chỉ là công cụ nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe mà còn đặt ra thách thức lớn về bảo mật dữ liệu cá nhân. Mặc dù, hệ thống pháp luật hiện hành đã có những tiến bộ quan trọng, đặc biệt với Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân năm 2025 và các văn bản chuyên ngành của Bộ Y tế, song còn tồn tại những hạn chế về chuẩn mực kỹ thuật, quyền tiếp cận dữ liệu, nghĩa vụ bảo mật của nhân viên y tế và chế tài xử lý. Bài viết tập trung phân tích các quy định pháp luật và thực tiễn bảo vệ dữ liệu cá nhân đối với hồ sơ sức khỏe điện tử ở Việt Nam, kế thừa kinh nghiệm quốc tế và đặt trong tổng thể chính sách chuyển đổi số y tế. Từ đó, đưa ra kiến nghị hoàn thiện pháp luật và cơ chế thực thi theo hướng đồng bộ, hiện đại và nhân văn, nhằm bảo đảm quyền riêng tư, tăng cường niềm tin xã hội và xây dựng hệ sinh thái y tế số an toàn, bền vững.

NGHỀ LUẬT VÀ ĐÀO TẠO LUẬT Ở CỘNG HÒA LIÊN BANG ĐỨC - KINH NGHIỆM THAM KHẢO CHO VIỆT NAM

Nguyễn Minh Tuấn

Tạp chí Nghề luật, Số 10/2025, tr. 105-110

Tóm tắt: Nghề luật là trụ cột của nhà nước pháp quyền, đòi hỏi đào tạo ra những luật gia tinh thông học thuật và thành thạo kỹ năng hành nghề. Cộng hòa Liên bang Đức đã kiến tạo được mô hình đào tạo và hành nghề luật mang tính chuẩn mực, kết hợp lý thuyết, thực tiễn và đạo đức nghề nghiệp, với hai kỳ thi quốc gia nghiêm ngặt và chương trình tập sự đặc thù. Bài viết phân tích cấu trúc và triết lý đào tạo luật tại Đức, đối chiếu với thực trạng Việt Nam, qua đó đề xuất ba định hướng cải cách: tích hợp đào tạo học thuật và kỹ năng hành nghề, tổ chức kỳ thi quốc gia đánh giá năng lực nghề luật, và xây dựng mô hình tập sự bài bản. Những kinh nghiệm này gợi mở giải pháp phát triển đội ngũ luật gia chuyên nghiệp, đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.

Từ khóa: đào tạo luật, kỳ thi quốc gia, mô hình Đức, nhà nước pháp quyền, nghề luật.