Nguyễn Minh Tuấn, Ba hướng tiếp cận điển hình về vấn đề công lý trong lịch sử, in trong sách: Đào Trí Úc, Vũ Công Giao (Chủ biên), "Công lý và Quyền tiếp cận công lý: Một số vấn đề lý luận - thực tiễn", Nhà xuất bản Hồng Đức, Hà nội, 2018, tr.47-55.
Từ xưa cho đến nay người ta đã bàn nhiều về công lý. Chẳng hạn, nhà tư tưởng Cicero (106TCN-43TCN) cho rằng "luật càng nhiều, công lý càng ít đi" (more law, less justice). Tiểu thuyết gia Anatole France (1844-1924) lại nói một cách đầy hình tượng rằng: "Công lý có nghĩa là luật pháp cấm người giàu và người nghèo cùng ngủ ở dưới gầm cầu, cùng lang thang ăn xin trên các con phố và cùng ăn trộm các ổ bánh mỳ." Những quan điểm về công lý như vậy có thể tìm thấy ở bất cứ đâu. Bài viết dưới đây không bình luận hay liệt kê tất cả các tư tưởng theo dòng lịch sử mà chỉ tập trung phân tích ba hướng tiếp cận điển hình về các vấn đề công lý trong lịch sử là (1) thuyết vị lợi, (2) thuyết chủ nghĩa tự do và (3) thuyết đạo đức tối thượng và bảo vệ phẩm giá con người, cũng như đưa ra những nhận định khoa học về vấn đề này.